จิตบริสุทธิ์ของพระอรหันต์กับขันธ์ ๕ โดยหลวงตามหาบัว ญานสัมปันโน

จิตที่บริสุทธิ์ล้วนๆ แม้จะอยู่ในขันธ์ก็ไม่มีการกระเพื่อมตัวเอง อาการแห่งความกระเพื่อมของขันธ์ ๕ ที่ว่า เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เหล่านี้เป็นอาการของสมมุติ เป็นเรื่องสมมุติทั้งน้ัน มีรูปคือร่างกายเป็นพื้นฐาน เวทนาก็แทรกอยู่กับกายอันนี้ สุขบ้าง ทุกข์บาง เฉยๆ บ้าง เพราะไม่มีภายในใจของจิตที่บริสุทธิ์ล้วนๆ แล้่วสัญญาก็เพียงอาการอันหนึ่งที่อาศัยความรู้นั้น แต่ไม่ใช่เป็นความรู้นั้นอย่างแท้จริง สังขาร วิญญาณก็เหมือนกัน อาการเหล่านี้จึงมีเกิดมีดับตามสภาพของสมมุติ ธรรมชาติความรู้แท้ๆ นั้นพูดไม่ถูกทั้งๆที่รู้อยู่ในท่ามกลางแห่งขันธ์ที่ท่านว่า สนฺทิฎฐิโก เป็นคำรวมประเภทหนึ่ง สนฺทิฎฐิโก ของธรรมที่ปรากฎขึ่้นเป็นวรรคเป็นตอนนั้นเป็นประเภทหนึ่ง สนฺทิฎฐิโก ของหลักธรรมขาติแห่งความบริสุทธิ์เป็นประเภทหนึ่ง สนฺทิฎฐิโก นี้พูดไม่ได้ ท่านจึงเรียกว่า ปจฺจตฺตํ เป็นเรื่องจำเพาะของผู้รู้นั้นเท่าน้ัน ธรรมนี้ก็ไม่มีปัญหา สนทิฎฐิโก ก็ไม่มีปัญหา ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพภ วิญฺญหิ ก็ไม่มีปัญหา ถ้าเข้าถึงต้นปัญหาอย่างแท้จริงแล้ว ได้แก่จิตที่บริสุทธิ์ล้วนๆ
ด้วยเหตุนี้พระขีณสพ(พระอรหันต์)ทั้งหลายท่านจีงไม่มีเวทนาทางจิต นอกจากเวทนาทางกายเท่านั้น

หลวงตาพระมหาบัว ณาณสัมปันโน