สังขารขันธุ์
หรือกลุ่มความคิดปรุงแต่ง มี 3 ส่วน คือ
1.อกุศล ที่เกิดกับจิตที่ไม่ฉลาดทุกดวง
1.1 โมหะ โมโห(อวิชชา =ไม่รู้แจ้ง) ใน 8 เรื่อง คือ 1/ไม่รู้ทุกข์ 2/ไม่รู้เหตุแห่งทุกข์ หรือไม่รู้ความเกิดขึ้นแห่งทุกข์
3/ไม่รู้ความดับแห่งทุกข์ 4/ไมรู้ทางดำเนินชีวิตให้ถึงความดับทุกข์ 5/ไม่รู้อดีต 6/ไม่รู้อนาคต 7/ ไม่รู้ทั้งอดีตและอนาคต
8/ ไม่รู้ปฏิจจสมุปบาท
1.2 ไม่อายบาป
1.3 ไม่กลัวบาป
1.4 ฟุ้งซ่าน
ความคิดไม่ฉลาดที่เกิดทั่วไปกับจิตไม่ฉลาดบางดวง
1.5โลภะ คือความติดใจ มีมาก แต่ที่เป้นเหตุของทุกข์ชัดเจนคือ 1/ตัณหา ความไม่รู้ในอริยสัจ 4จึงหลงติดใจเพราะพอใจเพลิดเพลิน ชอบมาก 2/ อุปาทาน คือหลงติดใจเพราะพอใจยึดมั่นถือมั่น
1.6 ทิฏฐิ ความเป้นผิดจากความเป็นจริง
1. 7มานะ คือความถือตน ว่า ดีกว่า เสมอ แย่ กว่า เขา
1.8 โทสะ คือความไม่พอใจ
1.9 อิสสา(ริษยา)
1.10 ตระหนี่
1.11 รำคาญ
1.12 ท้อแท้
1.13 ง่วงซึม
1.14 สงสัย ลังเล (พระพุทธเจ้ามีจริงหรือ ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว มีจริงหรือ
2. ความคิดสาธารณะ....
3.ความคิดฝ่ายดีงาม....
..
ภาวนา เจริญสติ และ ปัญญา กับแนวปฏิบัติภาวนาตามหลัก สติปัฏฐาน 4
